ترجمان دانش

عنوان طرح:

اثر بخشی مدل مراقبت پیگیر بر بهداشت دهان و دندان بیماران مبتلا به سرطان سر و گردن

مجری طرح:

 دکتر فاطمه کیانی

تهیه نشست خبری:

دکتر بیتا مودی

تاریخ انتشار:

1404/02/01

لینک مستندات: 

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39524485/

کاری از واحد ترجمان دانش علوم پزشکی زاهدان

نشست خبری با دکتر فاطمه کیانی پیرامون مقاله با عنوان

The Effect of the Continuous Care Model on Oral Health, Self-Efficacy, and Self-Care in Patients with Head and Neck Cancer Undergoing Radiotherapy: A Study Protocol for a Quasi-Experimental Study

خانم دکتر فاطمه کیانی مجری طرح تحقیقاتی با عنوان " اثر بخشی مدل مراقبت پیگیر بر بهداشت دهان و دندان بیماران مبتلا به سرطان سر و گردن " (کد طرح: 11049) در گفتگویی به تشریح این طرح پرداخت. 

1. با تشکر از حضور در این مصاحبه، لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان کنید:

اینجانب فاطمه کیانی استادیار گروه پرستاری که بیشترین مطالعات پژوهشی ام در حوزه سرطان می باشد. در این خصوص عناوین مرتبط با سرطان که در دانشکده پرستاری و مامایی زاهدان انجام شده است، در اکثریت موارد استاد راهنما و در تعدادی از پایان نامه ها نقش استاد مشاور را داشته ام. حدود  17 پایان نامه یا طرح تحقیقاتی در این زمیته انجام داده ام و در اکثریت موارد مقالات مرتبط با این پایان نامه ها چاپ شده است. یکی از آخرین مقالات چاپ شده با عنوان مرتبط؛ طرح تحقیقاتی" اثر بخشی مدل مراقبت پی گیر بر بهداشت دهان و دندان بیماران مبتلا به سرطان های سر و گردن" بوده است.

2. دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی چه بود و چه کسانی در این پژوهش یاری دهنده شما بودند؟

از آنجا که به دلیل شرایط کاری و با توجه به علاقه شخصی به کار در بخش انکولوژی، همواره شاهد مشکلات متعدد بیماران سر و گردن در ارتباط با مسائل مرتبط با دهان و دندان بودم و از آنجا که نوع درمان ها (شیمی درمانی) و همزمانی شیمی درمانی و رادیوتراپی در بیماران مذکور به مشکلات این بخش دامن می زند و در مواردی حتی باعث از دست رفتن خصوصا استخوان مندیبل بیماران می شود (مواردی مشاهده شد) به انتخاب این موضوع پرداختم.

3. پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی ها و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:

در این خصوص با توجه به ماهیت کار به نظر می رسید بایستی از یک الگوی مراقبتی استفاده شود که تداوم داشته باشد؛ به همین دلیل الگوی مراقبت پی گیر به دلیل ارائه مراقبت مستمر و درگیر کردن بیماران با حساس سازی مثبت به موضوع ، انتخاب گردید. ایجاد انگیزه و همراهی بیماران با محقق در انجام این مداخله از الزامات بود در هیچ مطالعه ی دیگری از این الگو در این خصوص استفاده نشده بود. به نظر می رسد با توجه به مشکلات عدیده بیماران در این قسمت آموزش صرف به تنهایی کافی نیست و نیاز به مراقبتی مستمر و مداوم وجود دارد.

4. آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری رسیده است؟

بله این پژوهش به شکل مداخله ای انجام شد.

5. این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

در صورت آگاهی و ارتقاء دانش بیماران قبل از شروع رادیوتراپی و تاکید به مراقبت های دندانی می توان از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرد. به این ترتیب علاوه بر ارتقائ سلامت بیماران می توان از بار مالی که به سیستم درمان وارد می شود کاست.

6. انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟

با توجه به اهمیت مشکلات مرتبط با دهان و دندان در بیماران مبتلا به سرطان به جد از مسئولین خواسته می شود حضور دندان پزشک در تیم درمان و الزام به انجام معاینات دندان پزشکی قبل از شروع رادیوتراپی و تاکید برحضور دندان پژشک جهت شروع رادیوتراپی یکی از شروط این شیوه درمانی قرار گیرد.

7. اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید:   

تداوم و استمرار مراقبت های مرتبط با دهان و دندان در بیماران مبتلا به سرطان شرط اساسی برای ارتقاء کیفیت زندگی آنهاست بایستی مداخلات درمانی در این زمینه در نظر گرفته شود و انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه الزامی است.

8. خلاصه ای از طرح تحقیقاتی و نتیجه آن در صورتی که موضوع تحقیق برای عامه مردم مورد استفاده باشد یا در امورات روزمره آنان نمود یابد و یا به دانستنی های مفید و قابل استفاده آنان اضافه نماید را ارائه فرمائید.

یکی از آسیب زاترین خطرات درمان های رادیوتراپی در بیماران با سرطان های سرو گردن آسیب به حفره ی دهان و ضمائم آن می باشد که در صورت عدم رسیدگی می تواند منجر به عوارض خطرناک حتی از دست رفتن فک بیماران شود. بدین منظور استفاده از شیوه هایی که بتواند به پیشگیری و در صورت بروز معالجه ی سریع این مشکلات کمک کند استفاده از مراقبت های ویژه خاص این بیماران است و در این میان یک الگوی مناسب مراقبتی برای این بیماران می تواند الگوی مراقبت پیگیر باشد. این شیوه ی مراقبتی با نظارتی مستمر می تواند تا حدود زیادی از بروز مشکلات مرتبط با دهان پیشگیری کند و با تشخیص زود هنگام به درمان موثر کمک نماید.

دراین مطالعه  مجموع ۷۰ بیمار واجد شرایط مبتلا به سرطان سر و گردن که تحت پرتودرمانی قرار داشتند، در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند . بیماران گروه مداخله یک مدل مراقبت مداوم طراحی شده را در چهار مرحله آشنایی، حساس‌سازی، کنترل و ارزیابی دریافت کردند. در این مطالعه مشخص گردید که بهداشت دهان این بیماران حتی قبل از شروع درمان ها مطلوب نبوده و بیماران از درجات بالای پلاک دندانی برخوردار بودند. بیماران بعد از شروع مطالعه و ایجاد حساسیت بر رعایت بهداشت دهان در بررسی مکرر انجام شده پس از مداخله از درجات پلاک دندانی کاسته ولی التهاب لثه وجود داشت. همچنین احساس کارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی مختص دهان و دندان بعد از آموزش مدل مراقبت پیگیر ارتقاء پیدا کرده بود.